general dynamics f-16 fighting falcon ne demek?
F-16 Fighting Falcon (Savaşan Doğan), çok amaçlı, tek jet
motorlu, 4. nesil . şirketi tarafından, için geliştirilmiştir. Hafif
avcı uçağı olarak tasarlanmış olmasına rağmen birçok başka amaç için de
kullanılmakta olan avcı uçağıdır. Geniş kullanım alanı ve olağanüstü
manevra kabiliyetiyle birçok ülkeye ihraç edilmiştir. Faal olarak
çeşitli ülkeler tarafından kullanılmaktadır. sonrası üretilen uçaklar içinde,
'den (10,000+) ve 'den (5.195)
sonra en çok üretilen 3'üncü savaş uçağıdır. Temmuz 2016 itibarıyla
4.573 adet üretilmiştir.
Genel bilgiler
1960'ların sonunda başlatılan LWF (Lightweight Fighter yani Düşük
ağırlıklı savaş uçağı projesi) projesi kapsamında General Dynamics
firmasının ürettiği ve LWF Projesini kazanan uçaktır. Bugün dünyada 29
ülkenin hava kuvvetleri F-16 savaş uçağının değişik modellerini
kullanmaktadır. Günümüzde için olmasa da ihracat için
geliştirilmiş sürümleri üretilmektedir. 1993 yılında uçak üretim hakkını
firmasına satmış,
firması, Martin Marietta firması ile
birleşerek adını almıştır.
F-16 için sayısız yenileştirmeye
girmiş, daha iyi bir görüş için kanopi su damlası şeklinde yapılmış,
yüksek G kuvvetiyle yapılan dönüşlerde pilota kolaylık sağlaması için
kontrol kolu sağa alınmış ve pilota etki eden G kuvvetini azaltmak için
pilot koltuğu arkaya doğru eğik yapılmıştır. Silahları gövde içindeki
top ve on bir yükleme noktasına
takılabilen çeşitli füzelerden oluşmaktadır. Ayrıca 9G'ye dayanabilen
ilk avcı uçağıdır. İtiş-ağırlık oranı 1'den yüksek olmamak koşuluyla
güçlü tırmanabilmekte ve gerektiğinde dik olarak da hızlanabilmektedir.
F-16'nın resmî adı Savaşan Şahin olmasına rağmen, pilotlar ondan
Viper diye bahsederler.
F-16'nın 'nde 2025
yılına kadar serviste kalması düşünülmektedir. F-16'lar ile
değiştirilecek
uçakları 2011'de servise girmeye başlayacak ve kademeli olarak F-16'lar,
uçaklarıyla yer
değiştirmesi planlanmaktadır.-16 çok amaçlı bir
uçağıdır. Silahlarını hava
ve kara hedeflerine çok yüksek hassasiyetle sevk edebilir. F-16 nın
yapımında ve gibi
kendini ispatlamış uçakların teknolojilerinden yararlanılmıştır. F-16
güçlü radarı sayesinde alçaktan uçan uçakları bile tespit edebilir. F-16
dünyada ilk (İngilizce: Fly By Wire)
yani uçuş kontrol mekanik aksamı elektronik sistemlerle yönetilen ilk
savaş uçağıdır. F-16'nın manevra kabiliyeti çok yüksek ve atiktir. Bu da
F-16'yı kullanımı zor uçaklar kategorisine sokar. F-16'da HUD, HOTAS,
"Damla" Kanopi gibi özellikler de kullanılmıştır. F-16 tam yüklü olarak
yaklaşık 9g'ye dayanabilir (hava yer görevlerinde azami 5.5g).
Çok yönlü taktik ve avcı uçağı olan F-16 uçakları havadan havaya ve
havadan yere savaş kabiliyetine sahiptir. F-16A/C/E serisi tek kişilik
F-16B/D/F/I serisi ise çift kişiliktir. F-16 uçağında General Electric
(Blok 30 40 50 60) ve Pratt & Whitney (Blok 1 5 10 15 20 25 32 42 52)
firmalarının ürettiği turbofanlı tek motor mevcuttur. Hava alığı yere
çok yakın olduğu için YAMAHA (motora giren yabancı maddelerin yarattığı
hasar) alması çok kolaydır. Bu nedenle uçağın bulunduğu ve taksi yaptığı
yerlerin en ufak maddelerden dahi arındırılması gerekir. Ayrıca bu hava
alığı uçak üzerinde çalışan personel için son derece tehlikelidir. Uçak
en düşük seviyede çalışırken bile motor bir insanı çekebilecek kadar
emiş gücü oluşturup bir kazaya neden olabilir. Bu tür kazalar Türkiye'de
de yaşanmıştır ve maalesef ölümle sonuçlanmıştır.
F-16 uçağının tek motorlu olması nedeniyle uçağa
ve takat
gelmediği zamanlarda acil olarak elektrik gücü sağlayan ünite (EPU)
devreye girer. Bu sistemde yakıt olarak kullanılan
insan vücuduna temas ettiğinde veya
buharına maruz kalındığında sağlık açısından zararlı etkilere sahiptir.
Bundan dolayı kaza/kırım olaylarında ya da acil durumlarda uçağa
yaklaşmadan önce uçağın sağ yan tarafında bulunan gösterge ve
dedektörler iyice kontrol edilir, uçağa herhangi bir müdahelede
bulunmadan önce takılarak ve pilot kabininden OFF
edilerek devreden çıkartılır.
Varyasyonlar
YF-16
1969 yılında için
’ın;
için ’in görevini yapabilecek, LWF
(Light Weight Fighter) yani hafif avcı uçağı programını başlattı.
LWF projesi için ‘in
geliştirdiği F-16’nın prototipi de diyebileceğimiz YF-16‘nın (72-1567)
hangardan çıkış töreni 13 Aralık 1973’te Fort Worth tesislerinde
yapıldı.
20 Ocak 1974 gününde pistte yapılan yüksek hızlı taxi testi yapılırken
uçak havalandı ve resmî olmayan ilk uçuşunu bu şekilde yapmış oldu.
20 Ocak’ta yaptığı ilk uçuşta yatay stabilizede meydana gelen hasar
onarılıp, kalan diğer yer testleri de tamamlandıktan sonra 2 şubat
1974’te Edwards Hava Kuvvetleri üssünde, Phil Oestricher‘ın kontrolünde
ilk uçuşunu gerçekleştirdi.
Yapılan çeşitli testlerde LWF programını rakibi karşısında başarıyla tamamladı ve
programın galibi oldu.
- 8 adet üretildi (6 tane YF-16A 2 tane YF-16B)
- Motoru: Pratt & Whitney F100
F-16A/B Block 1
- F-16’nın ilk seri üretim versiyonudur.
- Amerika dışında Norveç Hollanda, Belçika ve Danimarka’ya da ihraç
edilmiştir
- Siyah radomu’yla diğer F-16’lardan kolayca ayırt edilebilir.
- Westinghouse üretimi AN/APG-66 Pulse Doppler radarına sahip.
- Pratt & Whitney F100-PW-200 motoru ile art yakıcıyla 23,830 Pound
yani 106 kN itiş gücü sağlar.
- 1982 yılında Pacer Loft I ve Pacer Loft II (1983) projeleriyle Block
5 ve Block 10 seviyelerine modernize edildi.
- 94 adet üretilmştir.
F-16A/B Block 5
- Block 1 ile aynı aviyonik alt yapıya sahip.
- İt dalaşlarında dezavantaj sağladığı için siyah radom griye
değiştirildi. Gelecekte bu standart oldu.
- Harbe hazırlık oranı arttırıldı.
- Daha sonra Peacer Loft I ve II ile Block 10 seviyesine çıkartılmak
üzere toplamda 197 adet üretildi.
- 128 adet üretilmiştir.
F-16A/B Block 10
- Block 1 ve 5’e kıyasla hava alığı altında bulunan UHF telsiz anteni
küçültüldü.
- Dışarıdan fark edilemeyecek yine harbe hazırlık oranını arttıracak
modifikasyonlar yapıldı.
- Daha sonra bazı amerikan F-16’ları Block 15OCU seviyesine modernize
edildi.
- Amerikan Hava Kuvvetlerine bağlı 24 tane Block 10 F-16 Çöl Kartalı
Harekatı’nda yakın hava desteği amacıyla kullanılmak için GPU-5A
30mm top taşıyabilecek şekilde modifiye edildi.
- 326 adet üretilmiştir.
F-16A/B Block 15
- En çok üretilmiş F-16 versiyonudur.
- 14 yılda 3 montaj hattıyla 983 uçak üretildi
- Dikey ve yatay stabilizede yapılan değişikliklerle dış görünüşünde
fark edilebilir değişiklikler yapıldı.
- Hava alığı yanına ek pod taşıyabilen iki pylon takıldı.
- %30 artan yatay stabilize alanıyla uçağın kontrol gücü arttırıldı.
- AN/APG-66 radarı hava hava savunma yeteneğini arttıran Track While
Scan (TWS) (Tarama yaparken takip etme) özelliğinin basit bir
versiyonuna sahip oldu.
- Kanatların yapısında AIM-7 Sparrow füzesi taşımak amacıyla yapılan
geliştirmelerle kanat altında yaklaşık 500 kg’lık taşıma kapasitesi
arttırımı yapıldı.
- Have Quick I secure UHF kriptolu telsiz takıldı.
- Pilotun rahatlığını artırmak amacıyla kokpit içi havalandırma
değiştirildi.
F-16A/B Block 15 OCU (Operational Capability Upgrade)
- 1987’den sonra (Block15Y) üretilen 214 F-16 operasyon kabiliyeti
arttırımı anlamına gelen OCU olarak üretildi.
- Motorlar daha güvenilir olan dijital kontrollü ve daha az compressor
stall arızası yaşayacağı düşünülen Pratt&Whitney F100-PW-220
turbofan motor oldu.
- AGM-65, AIM120 AMRAAM ve AGM-119 Penguin füzelerini taşıma
kabiliyeti eklendi.
- Head-up Display ekranı genişletildi.
- Radar altimetresi, genişletilmiş bilgisayar kapasitesi, data
transfer ünitesi, dost-düşman tanıma özelliği, Tracor AN/ALE-40
chaff/flare dispenseri, AN/ALQ-131 ECM (Elektonik Karşı Önlem) pod
taşıma yeteneği vardır.
- Tam yüklü kalkış ağırlığı 17 tona yükseldi.
F-16A/B Block 20 (MLU)
- Block 15 F-16’ların Orta yaş güncellemesi anlamına gelen mid-life
update (MLU) modernizasyonundan geçmiş versiyonudur.
- Sadece Tayvan’a ait 150 adet Block 15OCU F-16, fabrikadan MLU
modernizasyonlu olarak çıkmıştır.
- Başta avrupa F-16A/B’lerı olmak üzere donanım olarak eski kalmış
F-16’ları Block 50 seviyesine çıkartmak için yapılmıştır.
- MLU modernizasyonun en önemli parçası yeni sensör ve mühimmatlarla
uyumlu modüler görev kontrol bilgisayarı.
- Westinghouse AN/APG-66(V2) Fire Control Radar (FCR)(Atış Kontrol
Radarı) 10 hedefe kadar TWS radar takibi yapabilme kabiliyeti
sağlayan tamamen yeni sinyal bilgi işlemcisiyle yenilendi.
- APS-113 gelişmiş dost düşman tanıma sistemi (AIFF) eklendi.
- Kokpite renkli çok fonksiyonlu ekran (CMFD) takıldı.
- Ses ve video kayıt sistemi eklendi.
- Kaska monte nişangah sistemi (HMD) kullanma kabiliyeti kazandırıldı.
- Block 10-15’de kullanılan HOTAS Block 50’de kullanılan ile
değiştirildi.
- Elektronik savaş (EW) kabiliyeti kazandırıldı.
- Küçültülmüş GPS sistemi ike birlikte dijital yükselti sistemi de
eklendi.
- Eski analog göstergelerin ağırlıkta olduğu kokpit C serisine daha
yakın glass kokpite çevrildi.
- Keşif podu taşıma kabiliyeti kazandırıldı.
- HARM anti-radyasyon füzesi taşıma kabiliyeti kazandırıldı.
- JASSM, JDAM, EGBU-12, SDB, AIM-120D ve AIM-9X kullanabilme
kabiliyeti kazandırıldı.
- Link-16 datalink sistemi entegre edildi.
- Toplam 949 uçak MLU modeline çevrilmiştir.
F-16C/D Block 25
- F-16A ve F-16B olan isimler artık MSIP Stage II olarak da bilinen
F-16C ve F-16D Block 25 olarak yenilendi.
- İlk F-16C 16 Haziran 1984'te ilk uçuşunu yaptı.
- Sadece Amerika birleşik devletleri hava kuvvetlerinde görev
yapmaktadır.
- AN/APG 66 radarı AN/APG 68(V) radarı ile değiştirilip, aynı anda
altı hedefi takip etmesini sağlayan Track While Scan(TWS) özelliğini
kazandı.
- Dış görünüş F-16A/B’den farklı olarak olarak dikey stabilizesi ek
elektronik harp bilgisayarları için öne doğru genişledi.
- Motor ilk başlarda Pratt&Whitney F100-PW-200 Turbofan iken, zaman
içinde Pratt&Whitney F100-PW-220E Turbofan ile değiştirilmiştir.
- Nispeten geliştirilmiş ateş kontrol sistemine ve elektronik
karıştırmaya korumalı UHF radyoya sahiptir.
- Maksimum kalkış ağırlığı 19,640 kg oldu.
- Performans: 40,000 feet. yükseklikte Maksimum kısa süreli hız: Mach
2.02 (693 m/s) 40.000 feet. yükseklikte dayanımına göre maksimum hız
Mach 1.89 (648 m/s) Taktiksel maksimum menzil (iç yakıt tankı ve 6
tane 500 pound'luk bomba ile) 360 deniz mili(yaklaşık 600 km).
Maksimum menzil ek yakıt tanklarıyla 2450 deniz mili.
- 244 uçak üretilmiştir.
F-16C/D Block 30/32
- MSIP Stage III olarak da bilinir.
- Üretime Ocak 1986'da girmiştir.
- Block 32'de kullanılan Pratt Whitney F100-PW-220 Block 30 modelinde
5214 lb fazladan itiş sağlayabilen 17,155 lb.s.t. kuru art yakıcılı
olarak da 28,984 lb.s.t. itki üreten General Electric F110-GE-100
turbofan motor ile değişti.
- Block 30E'den itibaren üretilen block 30'lar GE motorlarda daha
geniş hava alığı (Big mouth) kullanılır.
- Big mouth F-16 Block-30’lar, bugüne kadar tasarlanmış ve üretilmiş
operasyonel F-16’lar arasında en üstün av yeteneğine sahip
uçaklardır. Diğer bütün F-16’lardan daha hızlı tırmanır ve sert
dönüşlerde çok daha az enerji kaybeder. Bu sayede, big mouth F-16
Block-30, it dalaşının kralı olmuş bir uçaktır.
- 646 adet üretilmiştir.
- ,
, , , , ve
tarafından kullanılmaktadır.
F-16CG/DG Block 40/42 Night Falcon
- sistemi sayesinde F-16'lar geceleri
yer değiştiren hareketli hedeflere saldırma yeteneği kazanmıştır.
-
aslında en başında, her havada, geceleri ve bulut içindeyken,
geceleri karanlıkta yer değiştiren hareketli hedeflere saldırma
yeteneği olan ve ismi F-16G olacak başka bir uçak istiyordu. Fakat
çok anlamsız bir şekilde kongre, yeni bir uçağı F-22'ye karşı bir
tehdit olacağı düşüncesi ile onaylamadı. Fakat aynı kongre, aynı
uçağın, tamamen aynı görev tanımı ile F-16 Block-40 ismi ile
doğmasına ses çıkarmadı.
- AN/APG-68 V(5) ile donatılmıştır.
- F-16 Block-40 ile, F-16’lar artık iyiden iyiye çok görevli, çok
amaçlı uçaklara evrilmişlerdir.
- Kokpit ve navigasyon ışıkları gece görüş gözlüğüne uygun hâle
getirildi.
- Bomba taşıma kapasitesini artırmak amacıyla iniş takımları ve
gövdede güçlendirmeler yapıldı.
- Block 40 GE motoru kullanırken Block 42 PW motoru kullanmaktadır.
- Motoru F-16 Block-30 ile aynı motordur. Fakat daha ağır bir uçak
olduğu için, itiş/ağırlık oranı Block-30’un gerisindedir.
- Block-40 F-16'lar, LANTIRN podları ve bu podlar ile uyumlu olan
holografik HUD (Wide Angle Raster HUD), GPS navigasyon alıcısı,
APG-68V(5) radar, ALE-47 chaff/flare lançeri, dijital uçuş kontrol
bilgisayarı, FLIR görüntüleme kabiliyetine sahip tamamen otomatik
olarak çalışan AN/AAQ-13 yükselti takip radarı (Terrain Fallowing
Radar TFR), pilotun G toleransını artırmak amaçlı olan pozitif
basınçlı solunum sistemi gibi yenilikler ile tanıtılmışlardır.
- LANTIRN podları için teker boyu da yükseltilmiştir.
- GBU-10, GBU-12, GBU-24 Paveway serisi lazer güdümlü bomba atabilme
kabiliyeti kazandırılmıştır.
- 1989 yılında F-16 Block-40/42'ler HARM Anti-Radar füzesi ateşleme
yeteneğine kavuşmuşlardır.
- Maksimum kalkış ağırlığı 42.300 pound'a yükseltilmiştir.
- USAF, Türkiye, Bahran, İsrail ve Mısır'da kullanılmaktadır. Block 42
sadece Amerika'da kullanılmaktadır.
- 799 adet üretilmiştir.
F-16CJ/DJ Block 50/52
- 1991'de üretilmeye başlamıştır.
- Honeywell H-423 Lazer Jiroskoplu Eylemsel Seyyürsefer Sistemi
sayesinde gece, gündüz, bulut içinde navigasyon oldukça
kolaylaşmıştır.
- Block 50'nin Motoru 29,000 Pound gücündeki General Electric
F110-GE-129’dur. 28,500 lb itki üreten Pratt & Whitney F100-PW-229
Turbofan motor kullanan modelinin ismi ise, Block 52'dir.
- AN/ALR-56M gelişmiş radar uyarı alıcısı takılmıştır.
- Dost düşman tanıma sistemi (IFF) takılmıştır.
- AIM-120 AMRAAM ve AGM-65D Maverick taşıma kabiliyeti kazandırıldı.
- Block 50/52+'larla birlikte 995 adet üretilmiştir.
- USAF, Türkiye, Yunanistan ve Şili Block 50; USAF, Güney Kore,
Singapur, Yunanistan, Polonya ve İsrail ise Block 52 kullanmaktadır.
Geliştirilmiş Block 50/52 (Block 50/52 Plus)
- Uçağın gövde üstüne G limitini (+9G, -3G) etkilemeyen yeni yakıt
tankı takılabilme kabiliyeti kazandırıldı.
- MIDS-LVT ve Link-16 (datalink) eklendi.
- F-22 ve F-35’de kullanılan RAM boya benzeri bir boya (have-glass)
ile boyandıkları için, radar izi azaltılmıştır.
- Yeni AN/APG-68 V(9) radarı ile hedef algılama menzili %30
arttırdılar, her hava şartında atış kabiliyeti kazandıran 50 cm
hassasiyetli arazi takip özelliği olan SAR (ssynthetic aperture
radar) özelliği eklendi, kara ve deniz hedeflerini algılama
kabiliyeti arttırıldı.
- AN/APX-113 gelişmiş dost düşman tanıma sistemi (AIFF) takılmıştır.
- Gövde içi oksijen üreme sistemi (OBOGS) eklenmiştir.
- Kaska monte hedefleme sistemi (JHMCS) ile donatılmıştır.
- Kokpit içerisinde HSI göstergesi elektronik EHSI ile
değiştirilmiştir. CMFD'ler hareketli renkli harita gösterme
özelliğine kavuşmuştur.
- GPS güdümlü her hava koşulunda atılabilen JDAM bomba taşıma
kabiliyeti kazandırılmıştır.
- Yalnızca İsrail'de kullanılmakta olan F-16I ise F-16D Block 52+'ın
IAI bünyesinde İsrail'in ihtiyaçlarına yönelik modifiye edilmiş
hâlidir. Bu modifikasyonlardan bazıları İsrail merkezli ELTA systems
tarafından üretilen HUD ve CMFD'dir.
F-16E/F Block 60 Desert Falcon
- Birleşik Arap Emirlikleri için İran tehdidi üzerine geliştirilmiş şu
an uçmakta olan en gelişmiş F-16'dır.
- AN/ASQ-28 IFTS görüntüleme sistemi ile donatılmıştır.
- Northrop Grumman AN/APG-80 "Agile Beam Radar" AESA radarını
kullanmaktadır.
- ALQ-165 ECM sistemi entegre edilmiştir.
- Tamamen dijital kokpit tasarımına geçilmiştir.
- General Electric üretimi 32,500 lb itki üreten F110-GE-132 turbofan
motor kullanılmakta.
F-16V Block 70/72
- F-16'ların kullanım ömrünü 2060'lı yıllara kadar çıkartılması
amacıyla yapılmıştır.
- Block 50/52 plus model F-16'ların AN/APG-84 AESA radarıyla
güçlendirilmiş ve biraz daha geliştirilmiş versiyonudur.
- Pilotun yüksek G'de bayılmasıyla oluşabilecek kazaları önleyen GCAS
sistemi takılmıştır.
- Bazı parçalarında kullanılan kompozit parçalar sayesinde, parçaların
geçmiş F-16'lara göre %50 uzatılmış. Bu değiştirilen kompozit
parçalar için 12000 saatlik servis ömrü öngörülmektedir.
Türkiye ve F-16
'nde C ve D
serisi kullanılmaktadır. C serisi tamamen av ve bombardıman görevleri
için imal edilmiştir. D serisi ise av ve bombardıman görevleri yanında
eğitim amacıyla da kullanılmaktadır.
'nin F-16 macerası 1980'lerin başında Hava
Kuvvetlerinde bulunan av/önleme görevlerinde kullanılan ve 'ların değiştirilmesi amacıyla
başlamış ve günümüzde de devam etmektedir. Dönemin hükümeti Eylül
1983'te Peace Onyx I (Öncel Barış I) Programı kapsamında Amerika'dan
Foreign Military Sales (Yurtdışı Askerî Satış) yöntemiyle General
Dynamics tasarımı F-16 alınacağını duyurmuştu. Bu F-16'lardan 8 tanesi
(bunlardan 6'sı F-16D Block 30 2 tanesi F-16C Block 30) Birleşik
Devletler'de bulunan 'in
Fort Worth tesislerinde üretilecekti. Bu sekiz uçaktan iki tanesi
demonte edilip Ankara Akıncı'da kurulan
tesislerinde montajı gerçekleştirilecekti. 1987 yılının 14 Ekim’inde
test pilotu tarafından TAI
tesislerinde montajı gerçekleştirilen ilk F-16'nın (86-0068) ilk uçuşunu
yaptı. Öncel Barış-I Programı kapsamında sipariş edilen 160 uçaktan 34
tanesi F-16C Block 30, 8 tanesi F-16D Block 30, 102 tane F-16C Block 40
ve 15 tane F-16D Block 40'tır ve bu uçaklardan 154 tanesinin
montajı TAI tesislerinde yapılmıştır.
Mart 1992'de Peace Onyx II (Öncel Barış II) ile birlikte 34 adet
F-16C Block 50 ve 6 adet F-16D Block 50 olmak üzere toplamda 40 adet ve
40 tane de opsiyon olmak üzere siparişi verildi ve 1995-1999 yılları
arasında bu uçakların teslimatı tamamlandı. Bu uçaklar yerine ve
'de düşünülmüştü
ancak böyle bir alım gerçekleşmedi. Opsiyon olarak eklenen 26 F-16C
Block 50 ve 14 F-16D Block 50'den 6 tanesi iptal edildi. Bu uçaklarda
kullanılacak olan General Electric F110-GE-129 motorunun üretimi için
Eskişehir'de kuruldu.
Aradan geçen yıllarda yaşanan F-16 kayıplarından sonra Türkiye hükümeti
2007 yılında gelişmiş yeni bir radara ve uçağın menzilini arttıran ek
yakıt tanklarına sahip gelişmiş F-16 Block 50+'dan 16 tanesi D ve 14
adedi ise C tipi olmak üzere toplam 30 adet uçağı Peace Onyx IV (Öncel
Barış IV) programı ile TAI Tesislerinde montajları gerçekleştirilmiş
olup son uçağın 11 Aralık 2012'de tamamlanmış olup 1,72 milyar dolarlık
bir bütçe ile üretilmiştir.
Ekim 2021'de Türkiye, 40 adet F-16 Block 70 almak ve hâlihazırda
envanterde bulunan 80 F-16 Block 50'yi modernize etmek için
'ye talep mektubu
iletti.
Türk Hava Kuvvetlerinde F-16 Modernizasyonları
Peace Onyx III
Peace Onyx III (Öncel Barış III) Programıyla birlikte bütün F-16
filosuna modernize edildi. 2000'li yılların ortasında Block 40 ve 50
modelleri için CCIP "Common Configuration Implementation Program" (Ortak
Yapılandırma Uygulama Programı) olarak da adlandırılan ve maliyeti 3,9
milyar ABD doları olarak öngörülen bir modernizasyon anlaşması
imzalandı. Bu modernizasyon kapsamında F-16 Block 40 ve 50'lere Block
50+'larda kullanılan APG-68[V9] radar, Modüler Görev Bilgisayarı
(MMC), AIM-9X, AIM-120C7, Kaska Monte Hedefleme Sistemi, Link-16
datalink, AGM-154A ve AGM-154C JSOW, AGM-84K SLAM-ER füzesi, AselPod
hedefleme podu, LOROP-IR gözlem podu, Sniper hedefleme podu ve JDAM
bombalarını taşıma kapasitesi kazandırıldı. Bununla birlikte HAVELSAN
EHSİM tarafından geliştirilen karşı tedbir sistemlerini kontrol eden
CMDS uçaklara entegre edildi. F-16 Block 50'lerin elektronik harp
kabiliyetinin olmamasından dolayı SPEWS-II projesi ile birlikte F-16D
Block 50'lere ALQ-178 V(5) Elektronik harp sistemi taşıma kabiliyeti
kazandırıldı. Block 40 ve 50 F-16'lar da modernizasyonla Block
50+'seviyesine yükseltildi. Modernizasyon çalışmaları 10 Nisan 2015'te
tamamlanmıştır. Bu modernizasyondan sonra Türkiye'deki uçaklar F-16
Block 40M ve F-16 Block 50M olarak adlandırılmaktadır.
Özgür Projesi
Diğer filoya kıyasla teknolojik açıdan biraz daha geride olan Block 30
uçakları geliştirmek üzere ve
'ın 6 Mart 2021 tarihinde imzaladığı 46 milyon
dolar değerindeki proje olan Özgür Modernizasyon Programı kapsamında
F-16 Block 30'ların TUSAŞ- ortaklığı ile
yerli atış kontrol sistemi, yeni nesil aviyonikler ve cam kokpitle
donatılması planlanmaktadır.
Fiyatı
Birim Maliyeti: 1.976.428. Bakım masrafı uçuş saati başına 22.500 ABD
dolarıdır.
- F-16A/B: 14,6 milyon (1992)
- F-16C/D: 28,520 milyon TL (1998)
- F-16E/F: 26,9 milyon (2005)
- F-16I (F-16D Blok 52+ modelinin sadece İsrail'e özgü modifiye
edilmiş modeli): $45 milyon (2006)
- F-16V (F-16 Blok 70-72): 57 milyon
(2019)
Kullanan ülkeler
-
: (33)
-
: (90)
-
: (8) - Sipariş
-
: (28)
-
: (60)
-
: (195)
-
: (148)
-
: (58)
-
:
(12)
-
: (36)
-
: (362)
-
: (24)
-
: (57)
-
: (76)
-
: (12)
-
:
(114)
-
: (48)
-
:
(45)
-
:
(76)
-
: (150)
-
:
(167)
-
: (61)
-
: (245)
-
:
(78)
-
: (939)
-
- Ulusal Hava Muhafızları - 490
- Yedekte - 54
-
(14)
-
:
(21)
Eski kullanıcılar
- : 2012
itibarıyla 'den
kiralanan uçaklar geri gönderildi.
Teknik özellikleri
<table>
<thead>
<tr class="header">
<th></th>
<th><p>F-16C/D Block 25, 30, 40, 50 ve 32, 42, 52</p></th>
<th><p>F-16E/F Block 60</p></th>
<th><p>F-16A/B Block 1/5/10/15/15OCU/20</p></th>
</tr>
</thead>
<tbody>
<tr class="odd">
<td><p>Mürettebat</p></td>
<td><p>1 (C versiyon), 2 (D versiyon)</p></td>
<td><p>1 (E versiyon), 2 (F versiyon)</p></td>
<td><p>1 (A versiyon), 2 (B versiyon)</p></td>
</tr>
<tr class="even">
<td><p>Uzunluk</p></td>
<td><p>{{dönüştürme|49|ft|4|in|m</p></td>
<td><p>abbr=on}}</p></td>
<td><p>{{dönüştürme|49|ft|4|in|m</p></td>
</tr>
<tr class="odd">
<td><p>Kanat açıklığı</p></td>
<td><p>{{dönüştürme|31|ft|0|in|m</p></td>
<td><p>abbr=on}}</p></td>
<td><p>{{dönüştürme|31|ft|0|in|m</p></td>
</tr>
<tr class="even">
<td><p>Yükseklik</p></td>
<td><p>{{dönüştürme |16|ft|8|in|m</p></td>
<td><p>abbr=on}}</p></td>
<td><p>{{dönüştürme|16|ft|8|in|m</p></td>
</tr>
<tr class="odd">
<td><p>Boş ağırlığı</p></td>
<td><p>{{dönüştürme |18238|lb|kg</p></td>
<td><p>abbr=on}}</p></td>
<td><p>{{dönüştürme |22000|lb|kg</p></td>
</tr>
<tr class="even">
<td><p>Azami kalkış ağırlığı</p></td>
<td><p>{{dönüştürme |42300|lb|kg</p></td>
<td><p>abbr=on}}</p></td>
<td><p>{{dönüştürme |46000|lb|kg</p></td>
</tr>
<tr class="odd">
<td><p>Azami hız</p></td>
<td><p>Mach 2.02 (F-16 Block 25, 30/32, 40/42) Mach 2.05 F-16 Block
50/52</p></td>
<td><p>Mach 2.02</p></td>
<td><p>Mach 2.05</p></td>
</tr>
<tr class="even">
<td><p>Azami menzil</p></td>
<td><p>{{dönüştürme |2450|mi|km</p></td>
<td><p>abbr=on}}</p></td>
<td></td>
</tr>
<tr class="odd">
<td><p>Motor</p></td>
<td><p>F-16 Block 30/40 <a href="General_Electric_F110"
title="wikilink">GE F110-GE-100</a> motorunu kullanıyor, Block 32/42 <a
href="Pratt_&_Whitney_F100" title="wikilink">PW F100-PW-220E</a>
motorunu kullanıyor, Block 50/70 GE F110-GE-129 motorunu kullanıyor,
Block 52/72 PW F100-PW-229 motorunu kullanıyor.</p></td>
<td><p>F-16E/F Block 60 <a href="General_Electric_F110"
title="wikilink">General Electric F110-GE-132</a> motorunu
kullanıyor.</p></td>
<td><p>F-16A/B Block 1/15 <a href="Pratt_&_Whitney_F100"
title="wikilink">Pratt & Whitney F100</a> motorunun PW F100-PW-200
versiyonunu kullanıyor, Block 15OCU/20 aynı motorun PW F100-PW-220
versiyonunu kullanıyor.</p></td>
</tr>
<tr class="even">
<td><p>Motor gücü (itki) kuru</p></td>
<td></td>
<td></td>
<td></td>
</tr>
<tr class="odd">
<td><p>Motor gücü (itki) yanma sonrası</p></td>
<td></td>
<td></td>
<td></td>
</tr>
</tbody>
</table>
Kaynaklar: f16.net sayfası
Silah sistemleri
- Top
- Havadan Havaya Muharebe Füzeleri
- 6 x
- 6 x
- 6 x Python-4
- 4 x R.550 Magic II
- 4 x
- Havadan Karaya Taarruz Füzeleri
- 6 ×
- 4 ×
- 2 × AGM-154 JSOW
- 2 × AGM-158 JASSM
- 4 ×
- 2 × AS-30L
- 2 × AGM-142 Have Nap (Popeye II)
- 2 x SOM A/B1/B2
- Gemi Taarruz Füzeleri
- Bombalar
- GBU-10 Paveway II, , GBU-24 Paveway III Lazer
güdümlü bombalar
- Mk-20 Rockeye, CBU-52/58/71/87/89/97 Demet bombaları
- CBU-103, CBU-105 WCMD
- BLU-109
- , ,
, Genel
maksat bombaları
- BLU-109, GBU-31/35/38
- GAU-3A 70 mm (2.76 inç) Roket podu
- Nükleer Bomba
Kaynakça
Dış bağlantılar
Orijinal kaynak: general dynamics f-16 fighting falcon. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Kategoriler